Δείτε το σχετικό video εδώ
Υπεύθυνοι Εκπαιδευτικοί: Φραγκοπούλου Αργυρούλα (ΠΕ79) - Τζουγανάκης Εμμανουήλ (ΠΕ83)
Τα ριζίτικα τραγούδια είναι το παλαιότερο είδος κρητικής μουσικής και προέρχονται κυρίως από τη Δυτική Κρήτη , ωστόσο είναι διαδεδομένα και στην κεντρική και ανατολική Κρήτη. Ρίζες είναι οι υπώρειες των βουνών. Μια άποψη λέει ότι από τις ρίζες των βουνών έλαβαν την ονομασία τους αυτά τα τραγούδια , από τον Ψηλορείτη, τη Δίκτη και τα Λευκά Όρη. Μια άλλη άποψη υποστηρίζει ότι τα τραγούδια της ρίζας , των προγόνων , της γενιάς , τα ονόμασε ο λαός ριζίτικα. Σήμερα με τον όρο ριζίτικα νοούνται όλα εκείνα τα τραγούδια αγνώστων δημιουργών τα οποία έφτασαν στις μέρες μας μέσω της παράδοσης από περασμένους αιώνες.
Τα ριζίτικα τραγούδια δεν έχουν ονόματα, αναφερόμαστε σε αυτά με τον πρώτο τους στίχο, ή με κάποιον άλλο στίχο τους.
Η μουσική τους είναι σοβαρή και με στοιχεία πόνου. Τυπικά, πρώτα άδεται ένας στίχος από έναν τραγουδιστή και κατόπιν επαναλαμβάνεται χορωδιακά, χωρίς αυτό να είναι απαραίτητο. Δεν υπάρχει πάντα ομοιοκαταληξία, ο στίχος δεν είναι πάντα δεκαπεντασύλλαβος αν και αυτός υπερέχει στατιστικά.
Το ύφος της μουσικής στον ρυθμό και στο μέτρο αλλά και το περιεχόμενο των στίχων των Ριζίτικων μας παραπέμπει στις ρίζες μας, όχι μόνο στην αρχαιότητα αλλά και στο Βυζάντιο με τους πύργους, τον Διγενή, τους Σέρβους και τους Σαρακηνούς, τους βιγλάτορες και τους Ρηγάδες, τα αρχοντόπουλα και τις αρχοντοπούλες, τα κάστρα και τους καστροπολεμάρχους.
Τα ριζίτικα τραγούδια δε χορεύονται, χωρίζονται παραδοσιακά σε:
· Ριζίτικα της τάβλας
· Ριζίτικα της στράτας
· Ηρωικά ή Ακριτικά ριζίτικα
· Ερωτικά ριζίτικα
· Ριζίτικα της ξενιτιάς
· Μοιρολόγια
· Ριζίτικα του θανάτου
· Ριζίτικα του πολέμου ή της βεντέτας
Ο Διγενής είναι ένα μνημείο της κρητικής μουσικής και για πολλούς η επιτομή του ακριτικού κύκλου. Η μουσική του είναι επική και οι στίχοι αψεγάδιαστοι. Εξιστορεί το υπερφυσικό όχι με κατορθώματα και άθλους αλλά με το αίσθημα του φόβου, ο άνθρωπος τρομάζει στην θέα της γης που είναι έτοιμη να τον υποδεχτεί και ανατριχιάζει στη θέα της πλάκας που θα τον σκεπάσει, στην περίπτωση του Διγενή αυτά αντιστρέφονται. Στο δεύτερο μέρος, ενώ πεθαίνει, δεν ζητά τη θεία βοήθεια να τον πάει στον ουρανό και να τον απαλλάξει από τα δεινά του, άλλα εύχεται να μπορούσε να σκαρφαλώσει μόνος του, να διπλωθεί να κάτσει.
«Ὁ
Διγενὴς ψυχομαχεῖ, κι ἡ γῆς τόνε τρομάσσει,
κι ἡ πλάκα τὸν ἀνατριχιᾶ, πὼς θὰ τόνε σκεπάση,
γιατί από `κειά που κοίτεται, λόγια ἀντρειωμένου λέει.
- Νά 'χεν ἡ γῆς πατήματα, κι΄ ὁ οὐρανός κερκέλια,
νὰ πάτου τὰ πατήματα, νά `πιανα τὰ κερκέλια,
ν' ἀνέβαινα 'ς τὸν οὐρανό, νὰ διπλωθῶ νὰ κάτσω,
νὰ δώσω σεῖσμα τ' οὐρανοῦ.»
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου